ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ
Σήμερα κυκλοφορούν πολλά και ποικίλα είδη διατροφής τα οποία οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να τα έχουν στη διάθεσή τους σε αντίθεση με την εποχή των γονιών μας που δεν είχαν αυτή τη δυνατότητα λόγω των οικονομικών δυσχερειών, των μεγάλων αποστάσεων από τα κέντρα διάθεσης των αγαθών και της έλλειψης μέσων επικοινωνιών.
Οι επιστήμονες που έχουν ειδικευθεί στη γεωπονία και ασχολούνται με τα προγράμματα ανάπτυξης και βελτίωσης της γεωργικής παραγωγής επέτυχαν την ποσοτική και ποιοτική αύξηση των παραγομένων γεωργικών προϊόντων. Η αφθονία και η ποσότητα των αγαθών αυτών μας δημιουργεί και ένα προβληματισμό αν τα ανωτέρω προϊόντα χαρακτηρίζονται κατάλληλα για υγιεινή διατροφή. Ο προβληματισμός αυτός γίνεται εντονότερος όταν πηγαίνουμε στις αγορές να εφοδιαστούμε με τρόφιμα , βλέπουμε και ακούμε για μεταλλαγμένα τρόφιμα και διαβάζουμε τις ετικέτες των εγχώριων και εισαγόμενων τροφίμων. Άραγε μπορούμε να βρούμε μια άκρη; Μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για τον εαυτό μας και τη οικογένειά μας χωρίς να ανησυχούμε;
Σ’ αυτά τα ερωτήματα –προβληματισμούς θα προσπαθήσω να δώσω απαντήσεις. Και πρώτα – πρώτα να εξετάσουμε τα μεταλλαγμένα προϊόντα η τα γενετικά τροποποιημένα φυτά. Κατά τη Βιολογία μετάλλαξη είναι η διαδικασία τροποποίησης της κληρονομικής σύστασης ενός κυττάρου η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη γενετική αλλαγή οργανισμού ή πληθυσμού κυττάρων. Η μετάλλαξη αυτή γίνεται για την αύξηση της ποσότητας των παραγομένων μεταλλαγμένων προϊόντων , την εμφάνιση ,το μέγεθος και το χρώμα αυτών, τη συμπλήρωση με τα απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό στοιχείων, όπως των βιταμινών, ιχνοστοιχείων και μη αλλεργιογόνων συστατικών και το σπουδαιότερο για την αύξηση του κέρδους. Η έλλειψη των απαραίτητων συστατικών στη διατροφή μας προκαλεί ασθένειες . στην Ασία όπου καταναλώνονταν μεγάλες ποσότητες άσπρου ρυζιού, φτωχού σε σίδηρο, που προκαλούσε αναιμία δημιουργήθηκε ένας τύπος ρυζιού που έχει τριπλάσια ποσότητα σιδήρου. Επίσης η έλλειψη βιταμίνης Α στο ρύζι προκαλεί προβλήματα στην όραση. Έτσι ένας τύπος ρυζιού με υψηλά επίπεδα βιταμίνης Α θα έλυνε το πρόβλημα. Στο μέλλον θα εμφανισθούν πολλά υγιεινά τρόφιμα όπως:
- Ντομάτες με περισσότερες βιταμίνες , με ανθεκτικότητα στους ιούς, με αυξημένη απόδοση, με αργή ωρίμανση, με μικρότερη περιεκτικότητα σε νερό και με αυξημένη παραγωγή.
- Σιτάρι με περισσότερο φολικό οξύ για την πρόληψη της δισχιδούς ράχης, με περισσότερες φυτικές ίνες για τη μείωση των πιθανοτήτων εμφανίσεως καρκίνου του εντέρου, με ανθεκτικότητα στα ζιζάνια και με αύξηση παραγωγής.
- Λάχανα με ανθεκτικότητα στις προνύμφες των εντόμων, σέλινο με τραγανότητα, πεπόνια με διατήρηση περισσότερου χρόνου.
- Πατάτα με ανθεκτικότητα στις προνύμφες και τα σκαθάρια , με μειωμένη λήψη λιπασμάτων και περιεκτικότητα σε νερό ώστε να απορροφά λιγότερο νερό στο μαγείρεμα.
- Αγγούρι με ανθεκτικότητα σε ιούς, μύκητες και βακτήρια.
- Φράουλα με ανθεκτικότητα στον παγετό ώστε να φυτρώνει νωρίτερα.
- Μήλα με ανθεκτικότητα στα έντομα.
- Μπανάνα με ανθεκτικότητα σε ιούς και σκουλήκια.
- Καφές με καλύτερο άρωμα, με λιγότερη καφεΐνη και περισσότερη απόδοση.
Τα τελευταία δέκα χρόνια οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει ποικιλία νέων γενετικά τροποποιημένων φυτών. Καλλιεργούνται εκατομμύρια στρέμματα με τέτοια φυτά όπως σόγιας, βαμβακιού, καπνού, πατάτας και καλαμποκιού στις χώρες ΗΠΑ-Καναδά, Ν. Αφρικής και Αργεντινής.
Η μετάλλαξη αυτή δεν είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Πολλοί διαφωνούν και το εκδηλώνουν με διάφορους τρόπους, κυρίως με δημοσιεύσεις επίκαιρων άρθρων, με διαδηλώσεις και με καταστροφές ακόμη των δοκιμαστικών καλλιεργειών. Στις ΗΠΑ έχουν εγκριθεί πάνω από 40 είδη γενετικώς τροποποιημένων δυτών, ενώ στην Ευρώπη μόνο τρία ήτοι η σόγια, το καλαμπόκι και η βιομηχανική ντομάτα και από τον Απρίλιο του 1998 δεν εγκρίθηκαν άλλα. Σχετικά με τη χρήση των μεταλλαγμένων τροφίμων δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα.
Χρειαζόμαστε τα γενετικώς τροποποιημένα φυτά στη χώρα μας;
Είναι ασφαλή τα μεταλλαγμένα τρόφιμα;
Τι επιπτώσεις θα έχουν στο περιβάλλον και στις επόμενες γενεές;
Το κοινό θα δεχτεί τα μεταλλαγμένα τρόφιμα;
Τα χρησιμοποιηθέντα ευρέως μέχρι σήμερα μεταλλαγμένα τρόφιμα στη Β. Αμερική και Ευρώπη φαίνονται ασφαλή. Το κοινό όμως έχει γίνει επιφυλακτικό λόγω των πρόσφατων σκανδάλων της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας και των μολυσμένων με διοξίνες τροφίμων. Στο μεταξύ οι πωλήσεις πιστοποιημένων βιολογικών προϊόντων που παράγονται με φυσικά λιπάσματα και χωρίς φυτοφάρμακα αυξάνονται κατακόρυφα και η ζήτηση ξεπερνά την προσφορά. Στην Αγγλία οι πωλήσεις των βιολογικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 40% . στη Ελλάδα τα καταστήματα τέτοιων προϊόντων συγκεντρώνουν πολλούς αγοραστές αν και το κόστος τους υπερβαίνει τις τιμές των διατιθεμένων στην αγορά μη βιολογικών αγαθών.
Μελλοντικά οι καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένων φυτών αφού δοκιμαστούν και παράσχουν εχέγγυα ασφάλειας για υγιεινή διατροφή των ανθρώπων θα αυξηθούν. Το απαιτούν ο υπερπληθυσμός της γης και οι δυνάμεις της αγοράς.
Ευανθία Δ. Καλτσά - Βιολόγος
