Το φορολογικό σύστημα

 

ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Το Οθωμανικό κράτος ήταν κατακτητικό και για να διατηρήσει την κυριαρχία του στηριζόταν στη στρατιωτική δύναμη. Το κόστος των ετοιμοπόλεμων στρατιωτικών δυνάμεων επιβάρυνε τους υπηκόους και ιδιαίτερα τους ραγιάδες. Έτσι υπόκειντο σε φορολογία τόσο τα φυσικά πρόσωπα, όσο και τα φυσικά αγαθά, τα εμπορεύματα και η διακίνησή τους. Οι φόροι που επιβάλλονταν στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήσαν οι εξής:

1.       Ο Κεφαλικός φόρος (χαράτσι). Έτσι ονομαζόταν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το ποσό των χρημάτων που έπρεπε να δίνει κάθε ραγιάς στην Τουρκική διοίκηση για να έχει το δικαίωμα να ζει, να έχει το κεφάλι του. Την είσπραξη του κεφαλικού φόρου τη χρησιμοποιούσαν ως πρόσχημα για να κατατυραννούν τους φορολογούμενους ραγιάδες. Αυτό το γεγονός είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί επαναστατικό πνεύμα στους ραγιάδες που κορυφώθηκε με την επανάσταση του 1821 για την κατάργηση αυτού του ταπεινωτικού κεφαλικού φόρου. Το μεγαλύτερο του χαρατσιού κατέληγε στο Σουλτανικό θησαυροφυλάκιο όπου κάλυπτε την πληρωμή των γενιτσάρων και τις άλλες ανάγκες της κεντρικής διοίκησης.

2.       Συμπληρωματική εισφορά (Αβαρίζι). Τον όρο αυτό τον χρησιμοποιούσαν για τις έκτακτες αγγαρείες ή για εισφορές προϊόντων σε περίοδο πολεμικών επιχειρήσεων. Οι αγγαρείες ήσαν περισσότερο πιεστικές προς τους ραγιάδες και λιγότερο προς τους μουσουλμάνους υπηκόους. Επίσης στον όρο αυτό συμπεριλαμβάνονταν τα ποικίλα δοσίματα προς τους Τούρκους και οι παντός είδους επινοήσεις και απαιτήσεις των Τούρκων.

3.       Η Δεκάτη. Το Οθωμανικό κράτος επέβαλλε τη δεκάτη (10%) στην εσοδεία των χωραφιών. Φορολογούσε τα κοπάδια, τα μελίσσια, τις φυτείες και εισέπραττε τέλη από τη διακίνηση προϊόντων στην αγορά. Οι κεντρικές υπηρεσίες δυσκολεύονταν να ελέγξουν και να εισπράξουν τους φόρους. Γι΄ αυτό δημοπρατούσαν κάθε χρόνο το δικαίωμα αυτό στους τοπικούς διοικητές ή σε ιδιώτες φοροεισπράκτορες με μίσθωση (μουκατάς). Στις επαρχίες (καζάδες), υπεύθυνος για τη διοίκηση, τη δημόσια ασφάλεια και την είσπραξη φόρων ήταν ο αξιωματούχος Βοεβόδας. Ο Βοεβόδας στην είσπραξη των φόρων είχε συνεργάτες τον μουσουλμάνο καδή και τους τοπικούς προεστούς. Σε πολλές περιπτώσεις το αξίωμα του Βοεβόδα προσφερόταν σε ισχυρούς κοινοτικούς άρχοντες και έτσι αύξαναν το κύρος και την επιρροή τους.